Kwaliteit van meststoffen
De meststof heeft een grote invloed op het strooibeeld. Daarom is het belangrijk om de kwaliteit van de meststof te controleren. Hierbij zijn de drie volgende fysieke eigenschappen belangrijk: fractieverdeling, hardheid en dichtheid. Daarnaast heeft transport en handling een grote invloed op de kwaliteit van meststoffen. Met behulp van een aantal aandachtspunten kan de kwaliteit van meststoffen zo goed mogelijk gewaarborgd worden.
Het belang van controleren
De minerale meststof heeft een grote invloed op het strooibeeld. Om een goed strooibeeld te realiseren zijn een juiste afstelling van de strooier en de kwaliteit van de meststof belangrijk. Daarom is het van groot belang kritisch te zijn op de kwaliteit van de meststof en deze goed te controleren. Vaak is een agrariër alleen bezig met de afstelling van de kunstmeststrooier. De kwaliteit van meststoffen heeft net zoveel invloed op het strooibeeld.
Door technische ontwikkelingen is de werkbreedte van kunstmeststrooiers sterk toegenomen.
Bij het strooien van grote werkbreedtes dienen er meststoffen gebruikt te worden met een hoge kwaliteit om strooibanen te voorkomen. Voornamelijk bij een werkbreedte groter dan 30 meter worden er topprestaties gevraagd van de minerale meststoffen.
Invloed opslag en handling
Het beste is elke partij minerale meststoffen bij binnenkomst te controleren. Het kan voorkomen dat de kwaliteit van meststoffen bij levering afwijkt. De kwaliteit van meststoffen kan tijdens het transport, op- en overslag achteruit gaan. Oorzaken hiervan kunnen zijn het aantasten van de hardheid, een hoog vochtgehalte of ontmenging.
Het aantasten van de hardheid wordt veroorzaakt door onjuiste omstandigheden. Ontmenging van meststoffen betekent dat de grote en kleine korrels zich van elkaar scheiden. Dit komt met name voor bij blends en meststoffen met een grote fractieverdeling. Voornamelijk bij meststoffenopslag in bulk is het risico op ontmenging groot.
Bovendien kan het voorkomen dat er tussen partijen meststoffen van dezelfde leverancier verschillen zijn in fractieverdeling. Daarom is het raadzaam om bij elke partij een aantal zeeffractietesten te doen.
Kwaliteitsbehoud
Het is van belang de kwaliteit van meststoffen tijdens de opslag en voor het strooien te controleren. De reden hiervoor is dat de opslag op een primair bedrijf ook een grote invloed kan hebben op de kwaliteit van meststoffen.
De volgende aspecten zijn belangrijk om kwaliteit van meststoffen te waarborgen tijdens opslag op het primair bedrijf.
- Houd de silo vochtdicht. Belangrijk hierbij is dat de vul- en ontluchtingspijp worden dichtgemaakt met doppen
- Dek los product altijd af met folie;
- Sla nitraathoudende meststoffen niet op in de zon, maar plaats deze in de schaduw of binnen;
- Wees voorzichtig met het mengen van verschillende meststoffen;
- Bewaar geen restanten in de strooier, maar maak de strooier altijd leeg na gebruik;
‘Handling en opslag’ bevat meer informatie over kwaliteitsbehoud.
Controleren kwaliteit met behulp van fysieke eigenschappen
De fysieke eigenschappen van meststoffen vormen de bepalende eigenschap voor het tot stand komen van een goed strooibeeld. Bij het controleren van de kwaliteit zijn de fractiesamenstelling, hardheid en stortgewicht van groot belang. Deze kunnen eenvoudig getest worden met een testset als in afbeelding. De fractiesamenstelling en het stortgewicht kunt u makkelijk zelf controleren met behulp van een fractiemeter en een maatbeker. De benodigde gegevens zijn te vinden in de productspecificatiebladen. Bij de hardheid is dit moeilijker, omdat normaliter niet staat aangegeven aan
welke hardheid de korrel moet voldoen. Wanneer u
twijfelt over de hardheid, kunt u contact opnemen met de betreffende kunstmestfabrikant.
In deze paragraaf worden deze drie belangrijkste fysieke eigenschappen kort toegelicht.
In ‘Fysieke eigenschappen’ wordt aanvullende informatie gegeven over deze en de overige fysieke eigenschappen.
Fractiesamenstelling
De fractiesamenstelling geeft de spreiding in korrelgrootte van de meststof aan. Meststoffen van hoge kwaliteit bevatten een groot percentage korrels met dezelfde afmeting. Bij een te grote of te kleine variatie in korrelgrootte is het strooibeeld niet optimaal.
De fractiesamenstelling van minerale meststoffen kan gemeten worden met behulp van een zeefrangemeter. Welke fractiesamenstelling juist is, hangt af van de gebruikte meststof. Voor de juiste fractiesamenstelling van de meststof raadpleegt u de strooitabel of neemt u contact op met de kunstmestfabrikant.
Hardheid
De hardheid van een meststof kunt u meten met een hardheidsmeter. Bij het meten van de hardheid is het belangrijk dat er voldoende kunstmestkorrels worden getest. Neemt u daarom een representatief monster van voldoende grootte. Net als de fractiesamenstelling is de juiste hardheid verschillend per meststof.
Stortgewicht
Het stortgewicht wordt uitgedrukt in kg/l. U kunt het stortgewicht meten maatbeker van precies één liter inhoud te vullen met een meststof. Het gewicht van de inhoud vormt dan het stortgewicht. Het juiste stortgewicht is afhankelijk van de meststof. Zo varieert het juiste stortgewicht van KAS tussen de 970 en 1070 kg/m3. Het stortgewicht van Ureum gegranuleerd en geprilld tussen de 700 en 800 kg/m3.
Aandachtspunten controleren kwaliteit
De volgende zaken zijn belangrijk bij het controleren van de kwaliteit van meststoffen:
- Neem een representatief monster. Dit betekent een monster van een voldoende grootte. Hierbij is het ook belangrijk dat de kunstmestkorrels goed gemengd worden. Afhankelijk van de opslag (in silo of in big-bags) scheiden grote en kleinere korrels zich van elkaar.
- Voer meer schudtesten uit en bereken van de uitkomsten een gemiddelde.
- Zorg ervoor dat u weet hoe de benodigde instrumenten (zeefrangmeter, hardheidsmeter) gebruikt dienen te worden. Lees voor gebruik de handleiding en raadpleeg de fabrikant bij twijfel.
- Een kwaliteitscontrole is belangrijk, maar geeft slechts een indicatie. Dit betekent niet dat in alle gevallen de hele partij meststoffen van onvoldoende kwaliteit is.
Indien de kwaliteit minder goed is dan de richtlijnen, moet de afstelling van de kunstmeststrooier aangepast worden. Er kan dan niet meer worden uitgaan van de standaardgegevens die in de strooitabel van de bijbehorende meststof vermeld staan. Zoek in dit geval een strooitabel van een meststof met dezelfde of vergelijkbare fysieke eigenschappen.
Bronnen:
Schriek R. v., 2012.
Smits, Strooien over het gewas vergt precisie, 2008.
Persson, 2014.